Najczęstszą praktyką wśród polskich kierowców jest zakup opon przeznaczonych na danych sezon – letnich lub zimowych. Na rynku są również dostępne opony całoroczne, które stanowią niejako alternatywę dla opon sezonowych. Z roku na roku zyskują one na popularności, chociaż wielu kierowców odnosi się do nich z nieufnością. Poniżej podpowiadamy, jak mądrze podejść do tematu i podjąć odpowiednią decyzję.

Opony zimowe a letnie – porównanie skuteczności

Ogumienie letnie w ogromnym stopniu różni się od opon zimowych. Różnice widoczne są na pierwszy rzut oka. Bieżnik letnich opon jest gładki, a opony zimowe pokryte są małymi lamelkami, których zadaniem jest poprawa przyczepności podczas jazdy w trudnych, zimowych warunkach. Rowki, znajdujące się na oponach zimowych, są w stanie zbierać śnieg, który gromadzi się w jednym miejscu i skleja się z tym, który znajduje się na nawierzchni jezdni. Dzięki temu opona nie będzie się ślizgać po śniegu i nabierać go w większych ilościach. Opony letnie przy niskich temperaturach pozostają sztywne, natomiast zimowe – odkształcają się w odpowiedni sposób. Skuteczność opon zimowych oparta jest na mieszance gumy, w skład której wchodzi duża ilość kauczuku naturalnego. To wpływa na ich większą elastyczność. Testy na mokrej nawierzchni, przeprowadzane przez redakcje magazynów motoryzacyjnych, wykazują, że w temperaturze ujemnej bądź bliskiej zeru mieszanka gumy w oponach zimowych gwarantuje krótszą drogę hamowania na mokrych nawierzchniach. Oto, jak przedstawia się ta sytuacja w liczbach:

• droga hamowania na mokrej drodze 80-0 km/h przy temperaturze 10°C: opony letnie – 43 m, opony zimowe – 40 m,
• droga hamowania na zaśnieżonej drodze 40-0 km/h: opony letnie – 61 m, opony zimowe – 29 m.

Mieszanka gumowa w letnich oponach wykazuje przewagę, pracując w temperaturze powyżej 7°C. Sztywny bieżnik, wykonany w głównej mierze z kauczuku syntetycznego, uzyskuje lepszą przyczepność przy suchej nawierzchni. Czy zatem jazda z letnimi oponami zimą ma sens? W wyjątkowych okolicznościach niewymienianie opon na zimowe nie niesie ze sobą poważnych konsekwencji, pod warunkiem, że nie wyjeżdżamy samochodem na mróz i śnieg. Trzeba mieć również na uwadze to, że zimą warunki atmosferyczne mogą się zmienić radykalnie. Słoneczna pogoda z temperaturą 10°C w południe może zmienić się w zimową z temperaturą poniżej 0, o opadach śniegu nie wspominając.

Opony zimowe a wielosezonowe – skuteczność zimą i latem

Opony wielosezonowe to nic innego jak opony zimowe wyposażone w homologacje letnią. Ich bieżniki są niemal identyczne. Efektem jest to, że opony całoroczne zapewniają dobre warunki do jazdy zimą, a jednocześnie średnie warunki do jazdy latem. Bieżnik tych opon stanowi niejako kompromis pomiędzy kształtem bieżnika letniego i kształtem bieżnika zimowego. Opony wielosezonowe zużywają się nieco szybciej, niż bieżnik opon letnich. Spowodowane jest to składem mieszanki użytej do ich produkcji. Bieżnik opon całorocznych, podobnie jak zimowych, zawiera sporą ilość kauczuku naturalnego. Opona wielosezonowa poradzi sobie zatem zarówno podczas jazdy po śniegu, jak i po mokrej nawierzchni. Podstawowe zastrzeżenie do tego typu opon to ich gorsza przyczepność na suchym i mokrym asfalcie latem w porównaniu z typowymi oponami letnimi. Opinie na temat stosowania opon wielosezonowych są podzielone. Z jednej strony specjaliści uważają, że opony całoroczne nie sprawdzają się w 100% i latem i zimą, dlatego też nie polecają ich stosowania. Inni fachowcy, z kolei, uważają, że wielosezonówki sprawdzają się idealnie, szczególnie w obecnych czasach, kiedy klimat się ociepla i zimy nie są już tak mroźne jak kiedyś. Które opony wybrać? Decyzja powinna pozostać kwestią indywidualną.

Opony zimowe – obowiązek czy opcja?

Jeżeli chodzi o Polskę, to jazda na oponach zimowych jest wciąż tylko zalecana i nie wprowadzono takiego ustawowego obowiązku. Jesteśmy jednym z nielicznych państw Unii Europejskiej, w których, pomimo występowania mroźnych zim, nie ma uregulowanej prawnie konieczności jazdy na oponach zimowych. To oznacza, że policja nie może ukarać nas mandatem za brak zimówek, jedynie za niewłaściwy stan użytkowanych opon. Decyzja o tym, czy kierowca zdecyduje się na wymianę opon sezonowych, pozostaje tylko w jego gestii i jest uzależniona od jego odpowiedzialności. Warto również zwrócić uwagę na fakt, że nie we wszystkich pojazdach zachodzi konieczność wymiany opon na zimowe i nie przeprowadza się jej w:

• pojazdach jednośladowych – motocyklach, skuterach, rowerach,
• pojazdach komercyjnych w rolnictwie lub leśnictwie,
• wózkach widłowych,
• pojazdach specjalnych, w przypadku których nie występują opony klasy C1, C2 oraz C3 – kamperach czy autobusach,
• pojazdach uprzywilejowanych – policyjnych, federalnych, pojazdach sił zbrojnych, pojazdach straży pożarnej i departamentu zarządzania katastrofami.

Brak zimowek może niestety oznaczać dla kierowcy duże problemy przy wypłacie odszkodowania z ubezpieczenia OC i AC. Przy ubieganiu się o odszkodowanie z polisy AC, największe znaczenie mają przyjęte w polisie warunki, zgodnie z którymi ubezpieczyciel bierze na siebie odpowiedzialność. Jazda na letnich oponach w zimie może zostać potraktowana przez ubezpieczyciela jako rażące niedbalstwo ze strony kierowcy i jako podstawa do obniżenia wysokości odszkodowania. W przypadku polisy OC wszystkie kwestie reguluje ustawa o ubezpieczeniach obowiązkowych i ubezpieczyciel nie może uchylić się od wypłaty odszkodowania. Jak wygląda kwestia wymiany opon na zimowe w krajach Unii Europejskiej? Sytuacja jest niezwykle zróżnicowana i nie we wszystkich państwach występuje prawnie uregulowany obowiązek wymiany opon. 

Zmiana opon sezonowych w państwach wspólnoty uwarunkowana jest regionem, sytuacją pogodową oraz przepisami prawa. Austriacy zobowiązani są do wymiany opon w przypadku, kiedy warunki atmosferyczne zmieniają się na typowo zimowe, w okresie od 1 listopada do 15 kwietnia. Francuzi jeżdżą na oponach zimowych jedynie na terenie Alp Francuskich. W Chorwacji mieszkańcy wymieniają opony na zimowe w okresie od końcówki listopada do kwietnia. Czechów, z kolei, obowiązują zimowe opony na specjalnie oznakowanych drogach oraz w sytuacji, kiedy prognozowane jest wystąpienie trudnych warunków pogodowych (od 1 listopada do 30 kwietnia), a Słowaków- od 1 grudnia do 31 marca. Łotwa wprowadziła obowiązek wymiany opon na zimowe w okresie od 1 grudnia do 1 marca, a Litwa – od 1 listopada do 1 kwietnia. W Finlandii opony zimowe są wymagane od 1 grudnia do końca lutego. Jeśli chodzi o naszych zachodnich sąsiadów, to opony zimowe są obowiązkowe w Niemczech w przypadku wystąpienia szczególnych warunków pogodowych. Rumuńscy kierowcy zobowiązani są do wymiany opon w okresie od 1 listopada do 31 marca.